ලේනම කොටි..

Cryptozoology විශය ගත්තම මිථ්‍යාව සහ ජනප්‍රවාද වලින් වැලලි ගිය කතාන්තර ගොන්නකට විද්‍යාව මුහු කිරීමට දායක වෙන අපුරු විශයක්. පෞද්ගලිකව මම මිථ්‍යාව හඹා යන්නෙකු නෙවෙයි. විශේෂය‍ෙන්ම ලංකාවෙදි cryptozoology විශය පථයට අදාල වෙන / අදාල කරගත හැකි සිදුවීම් පවා මෙහෙය වෙන්නේ මිථ්‍යාවට පණ දෙන අටියෙන් මිසකැ විද්‍යාත්මක අර්ථ නිරූපන සොයා නොවෙයි. ග්‍රීක භාෂාවෙන් κρύπτω / Krypto පදයෙන් තමයි Cryptozoology කියන පදය නිර්මාණය වෙන්නෙ. Krypto ග්‍රීක අර්ථය "සැඟවුනු".. එයින් බිහිවෙනවා Cryptids (සැඟවුනු ජීවීන්) ඒ පදයෙන් බිහිවෙනවා Cryptozoology. Cryptozoology පදයට මන් හිතන්නෙ සිංහල වරණයක් ලබා දෙනවා නම් "ගුප්ත සත්ව විද්‍යාව" ලෙස හැඳින්වීම වඩාත් සාධාරණයි. හිමාලයේ යෙටී, ලොක්නස් විලේ නෙසී, සැස්ක්වැච්, බිග් ෆුට්, චුපක්බ්රා වගේ මාතෘකා සංවාදයට ලක්වෙන්නෙ මේ විෂය‍ෙදි.

ලංකාව ගත්තහම මිථ්‍යා කතා, ජනප්‍රවාද අනන්තවත්. ඔය අතරින් ගුප්ත සත්වවිද්‍යාවට සෘජුවම ඈඳාගත හැකි ප්‍රධාන මාතෘකා තුනක් තියෙනවා. නිත්තෑවෝ, මධ්‍යම කඳුකරේ ඇත්කඳ ලිහිණි ජනප්‍රවාදය සහ ලේනම කොටි. මේකෙන් ලේනම කොටි මාතෘකාව සහ නිත්තෑවන් අතර සෘජු සම්බන්දයක් තියෙනවා. ලේනම කොටි ප්‍රවාදය එතරම්ම ප්‍රචලිත නැති නිසා ඒ ගැන සටහනක් මේ.

ජනප්‍රවාදයට අනුව නිත්තෑවො කියන්නෙ ඇඟ පුරාම ලොමින් වැසුනු මිනිස්සුන්ට වඩා ප්‍රමාණයෙන් කුඩා ම්ලෙච්ඡ්ඡ වනචාරීන් පිරිසක්. මොවුන්ගෙන් වඩාත්ම හිරිහැරයට ලක් වෙන්නෙ පානම්පත්තුව අවට විසු වැද්දන් කොඨ්ඨාසයක්. අවසානයේදි මේ වැද්දන් සියල්ලම එකතු වෙලා නිත්තෑවන් ගල් ලෙනකට එලවා දමා පිට වීමට නොහැකි ලෙස අවහිරකො‍ට දින ගනනක් ගිනි තබා නිත්තෑවන් සමූල ඝාතනයට ලක් කරනවා. (මේ වන තෙක් නිත්තෑවන් සිටි බවට විද්‍යාත්මක සාක්ෂි නැත) නිත්තෑවන් ගැන කතාවෙ සාරාංශය එයයි.

නිත්තෑවන් ගිනි තබා විනාශ කල වැදි රැලට ඉන්පසු වෙන්නෙ කුමක්ද? එතනින් තමයි ලේනම කොටි ජනප්‍රවාදය ආරම්භ වෙන්නෙ.

ලංකාවෙ පැරණිම ස්වභාව විද්‍යා සඟරාව වන "Loris" සඟරාවේ1936 වර්ශ පලමු කලාපයේ වෛද්‍ය ආර්. එල්. ස්පිට්ල් මහත්මයා ලිපියක් පල කරනවා එක්තරා වැදි රැහැක අවසානය පිළිබඳව. ලේනම ජීවත් වුන වැදි රැහැක පිරිසක් කතරගම පූජා උත්සවයට සහභාගී වී නැවත ගමට පැමිණි පසු තමන් කතරගමදී දුටු අලංකාර පූජා උත්සවය රැහේ අනෙක් අයට විස්තර කිරීමට උත්සහ ගන්නවා. විස්තර කිරීම ප්‍රමාණවත් නොවු බැවින් ඔවුන් අවසානයේදි එකී උත්සවය නැවත රඟ දැක්වීමට උත්සහ දරනවා. කතරගමදි දුටු ආලෝක පූජාවන්, පහන් තෙල් ආදිය සකස් කර ගැනීමට ගෝනුන්, මුවන් ආදිය මරා තෙල් හිඳවා ගත්තත් අවසානයේදි ඒවා ප්‍රමාණවත් නොවුන බැවින් ඌරන් මරා තෙල් හිඳවා උත්සවය නැවත රඟ දක්වනවා. මෙලෙස ඌරු තෙල් මඟින් පහන් දැල් වූ බැවින් ඉන් දෙවියන් කෝපයට පත්ව වැදි රැල නැසීමට අතිශය බියකරු දිවියන් (කොටි) මුදා හරිනවා. අවසානයේදි දිවියන් අතින් විනාශ වන වැදි රැලෙන් දිවි ගලවාගන්නෙ වැදි සොහොයුරන් දෙපලක්. ඔවුන් දිවියන්ගෙන් ගැලවීමට බඹරගස්තලාව ආසන්නයේ ගල්පොත්තක් මුදුනට නගිනවා. මේ ගල තමයි "වැද්දන්ගෙ හෙල"...

මේ කියන පුජා උත්සවය කුමක්ද ? ලේනම සිට කතරගමට යාමට කෙටි මාර්ගයක් තිබෙනවා. පානම්පත්තුවෙ සම්ප්‍රදායක් තමයි කතරගම පෙරහැර පැවැත්වීම. ඔකඳ දේවාලයේ සිට කතගමුව ආයිත්තම්පැලැස්ස වන තෙක් පැමිණෙන මොවුන් පෙරහැරක් ලෙස එතැන් පටන් කතරගමට ගමන් කරනවා. මේ පෙරහැර තමයි පෙරැකී ජනප්‍රවාදයේ එන වැද්දන් පිරිස නරඹා ඇතැයි පැවසෙන පෙරහැර.

වැද්දන් මෙලෙස කොටි ප්‍රහාරයකින් විනාශව ගිය බවට දැක්වෙන එකම මුලාශ්‍රය වෛද්‍ය ස්පිට්ල්ගෙ වාර්තාව පමණක් නොවෙයි. ස්පිට්ල්ගෙ වාර්තාවෙන් දශක කිහිපයකට පසු Loris සඟරාවටම වාර්තාවක් සපයන සී. සෙල්වින් සමරවීර ස්පිට්ල් වාර්තාවට සමාන වාර්තාවක් ඉදිරිපත් කරනවා. එමෙන්ම යටත්විජිත යුගයේ කීර්තිමත් සිවිල් සේවකයකු ලෙස ප්‍රකට හියු නෙවිල් විසිනුත් ඊට සම වාර්තා සටහන් කර තිබෙනවා.

හියු නෙවිල් උපකල්පනය කරනවා වැද්දන් විනාශ වීමට තරම් කොටි ප්‍රහාර දරුණු වීමට හේතුව වැද්දන් විසින් විශාල වශයෙන් දඩයම් කිරීම හේතුවෙන් කොටින්ගෙ ප්‍රධාන ගොදුරු අවම වී ආහාර සඳහා මිනී මසට ලේනම ජීවත්වු කොටින් හුරුවු බවට.

දැන් කොහොමද මේ කතාව නිත්තෑවන්ට සම්බන්ද වෙන්නෙ? කුඩුම්බිගල තපෝවනයෙ ජීවත් වුන තාඹුගල ආනන්දසිරි හිමියන් තම විසිපස් වසරක වන දිවිය ගැන රචනා කරමින් සටහන් කරනවා මෙලෙස විනාශව ගිය වැදි රැහැ නිත්තෑවන් විනාශ කල රැහේ පසුකාලිනයන් බවට. එලෙස නිත්තෑ ප්‍රවාදය සහ වැදි රැහැ සම්බන්ද කරන ආනන්දසිරි හිමියන් වරක් තමන්ට මුණ මහා වන මැද මුණ ගැසුණු දිවියාව විස්තර කරන්නේ අසාමාන්‍ය ලෙස වැඩුණු සත්වයෙක් ලෙසයි. තමන් සිටි ලෙනට නුදුරින් පැමිණ නැවති සිටි දිවියා අනෙක් දිවියන් මෙන් නොව විශාල දිවියෙකු වු බවත්, මුහුණ දෙපස වෛරම් පිහිටි බවත්, සාමාන්‍ය දිවියකුට වඩා දිගු වල්ගයක් පිහිටා තිබු බවත් ආනන්දසිරි හිමියන් සටහන් කරනවා.

දිවියන් යනු කුලෑටි සත්ව විශේෂයක්. මිනිසුන් දුටු විට පසුබසින. මිනිසුන් මඟහැර යෑමට උත්සුක වන සත්ව විශේෂයක් වන නමුත් ආනන්දසිරි හිමියන් දුටු සත්වයා එලෙස එහිමියන් මඟ හැර ගොස් නැත.මඳ වෙලාවක් ආනන්දසිරි හිමියන් දෙස බලා හිඳ නැවත වනයට ගොස් ඇති මේ සත්වයා පිළිබඳව එහිමියන් ප්‍රදේශවාසින්ගෙන් විමසු කල ඔවුන් පවසා ඇත්තේ ඒ සාමාන්‍ය කොටියකු නොව ලේනම කොටියකු බවයි.

ජනප්‍රවාදය නැවතත් අසන්නට ලැබෙන වාර්තාවක් වන්නේ 1953 -57 කාල සීමාව තුල එ.ජනපද තානාපති ලෙස සේවය කල කේ. ක්‍රොව් මහතා තැබු සටහනකින්. එතුමා රුහුණු ජාතික වනෝද්‍යානයට සංචාරය කල අවස්ථාවක යාල සහ බූටෑව සංචාරක බංගලා බාරකරු විසින් එතුමන්ට පවසා ඇත්තේද පෙර සටහන් කල වැද්දන්ගෙ සිද්දියට සර්වසම සිද්ධියක්.

කෙසේ නමුත් වැද්දන්ට යම් විනාශයක් කොටින්ගෙන් සිදුව ඇති බවට මේ සියලු කතා වලින් හෙලි වෙනවා. එමෙන්ම ලේනම ප්‍රදේශය‍ෙ අති බිහිසුණු එමෙන්ම ප්‍රමාණයෙන් විශාල කොටින් ජීවත්වු බවට ජනප්‍රවාද මෙන්ම ඇසින් දු‍ටු සාක්ෂිද බොහෝමයි.

එසේ නම් සත්‍ය ලෙසටම ලේනම‍ෙ, පානම්පත්ව‍ෙ සක්මන් කල බිහිසුණු සත්ව විශේෂයක් සිට ඇත්ද ? ආනන්දසිරි හිමියන් සිය කෘතියෙ නැවත සටහන් කරනවා ලේනම කොටියකු දැක ගැනීමට සිදුකල උපක්‍රමයක් පිළිබඳව. ගස් කඳකට ඇමක් ගැට ගසා දුරින් සිට නිරීක්ෂණය කිරීමේදි ලෙන අසල දුටු සත්වයා නැවත පැමිණි බවට එහිමියන් සටහන් කරනවා.

Panthera pardus kotiya විද්‍යාත්මක නාමයෙන් හඳුන්වන සත්ව විශේෂය හැරෙන්නට වෙනත් කොටි පිළිබඳව විද්‍යාත්මක සාක්ෂි නැත. නමුත් ලේනම කොටි යනු කුමන ජීවින් විශේෂයක්ද ? වැද්දන්ට සිදුවුයේ කුමක්ද ?

Possibilities/ විය හැකි දේ පිළිබඳව උපකල්පන

* වැද්දන් යම් පූජාවක් පෙර විස්තර කල පරිදි සිදු කලා නම් සත්ව තෙල් හිඳිමට ඝාතනය කල සතුන්ගෙ ඉවතලන දෑ තම වැදි ගම්මානය අවටම දැමීම නිසා විලෝපිකයන් ආකර්ශනය වූවා විය හැකිය.

* ජේම්ස් එමර්සන් ටෙනට්ගෙ වාර්තා වලට අනුව එකල ගිලී යන නැවකින් පැනගත් බෙංගාල ව්‍යාඝ්‍රයෙක් ත්‍රිකුණාමලය සහ අවට අවස්ථා කිහිපයකම දැකගත හැකි වු බවට වාර්තා ඇත. එසේනම් ලේනම කොටියා ව්‍යාඝ්‍රයෙක්ද ?

* පැරණි රජ දවස සිට රාජසිංහ අවධිය තෙක්ම බෙංගාල ව්‍යාඝ්‍රයන් මෙරටට ගෙන්වා ඇත. ඒ රාජකීය සත්වෝද්‍යාන සඳහා. එසේන්ම් කලකට එපිට එසේ එලියට පැනගත් ව්‍යාඝ්‍ර ගහණයක්ද ?

* එමර්සන් ටෙනට් පවසන ව්‍යාඝ්‍රයා කොටියෙකු සමඟ මුහුම්ව බිහිකල විකෘතියක් ද ලේනම තැති ගැන්වුයේ? එසේ විය හැකිද..? සත්ව විද්‍යාව තුල විශේෂය අර්ථ දක්වනුයේ "අන්තර් අභිජනනයෙන් සරු ජනිතයින් බිහි කල හැකි ලෙස" නමුත් ස්වභාවදහම තුල ව්‍යතිරේක බොහෝමයි.
අ) එසේ නම් කොටියකු හා ව්‍යාඝ්‍රයකු මුහුම්ව ඇතිවු විකෘතියක්ද ? සරු ජනිතයින් නොවුන නිසාද ඔවුන් අද දක්නට නැත්තේ ?

ආ) අඩු සම්භාවිතාවක් ඇතිව එලෙස බිහිවු කොටි-ව්‍යාඝ්‍ර ජාන මුහුම් සරු ජනිතයින් ගේ ජාන ලේනම ප්‍රදේශය‍ෙ කොටි පරපුරට ඇත්ද ?

පිලිතුරු නොමැති ගැටළු. ලේනම යම් අස්වාභාවික යමක් සිදුව ඇති බවට සාක්ෂි එමටය.. නමුත් සත්‍ය කුමක්ද යන්නට කවුරුත් නොදනී.. ජනප්‍රවාදයෙන් විද්‍යාව පෙරා වෙන්කොට ගැනීම ගුප්ත සත්වවිද්‍යාවට අදාල රාජකාරියක්. අනාගතයේදි එසේ පර්යේෂණ මෙහෙය වන්නන්ට තවත් දිශාවක් දක්වනු සඳහා තබපු සටහනක් මේක.

ප.ලි - කාලයක් තිස්සේ ටිකෙන් ටික ලැබෙන වෙලාව මත ඩිවෙලප් කරපු සටහනක්. බස් එකේ කෝච්චියේ එද්දි යද්දි වෙලාව ලැබෙන විදිහට ලියන ලිපිවලින් වැඩිම කාලයක් මෙමෝ එකේ තියන් ඉඳලා පබ්ලිශ් කරන්න හිතන් හිටියත් බැරිවුන එකක්. අද යාන්තන් ඉවර කලා.

© ලිපිය Don Supz