෴ සතර ඉසව්ව ෴: ත්‍රි ගෝජස් ඩෑම් - Three Gorges Dam

අද සටහන ලොව විශාලතම විදුලි බලාගාරය ගැන.

🚤

යැංසි නදිය හරස් කරමින් ඉදිවි තිබෙන මෙම ත්‍රි ගෝජස් වේල්ල මිහිමත ඉදිවු විශාලතම කොන්ක්‍රිට් නිර්මාණයයි. මෙහි විශාලත්වය කොපමණද යත් කි.මි. 2ක දිගකින් යුක්තයි, තට්ටු හැටක පමණ උසක් තිබෙනවා. කම්කරුවන් 40000ක් වසර 17 පුරා මේ ඉදිකිරිම සදහා දායක වී තිබෙනවා. 20000MW විදුලියක් නිපදවිමේ හැකියාව මෙම බලාගාරයට තිබෙනවා. අපේ වික්ටොරියා බලාගාරය මෙන් සිය ගුණයක ධාරිතාවයක්.

මෙම බලාගාරයේ විදුලිය උත්පාදනය කිරිම සදහා කොටස් තුනකට බෙදා තිබෙනවා. ටබයින 32 ක් මගින් විදුලිය උත්පාදනය කෙරෙනවා. මේ එක් ටබයිනයක මිල ආසන්න වශයෙන් $50Mn ක් වනවා. එනයින් හිතාගන්න පුළුවන් මේ ව්‍යාපෘතියේ වටිනාකම කොතරම් වෙන්න ඇතිද? ඔබම සිතා බලන්න. යැංසි නදියේ ජලය කොන්ක්‍රිට් ටියුබ් හරහා ගෙනයමින් ටබයින වෙත යොමු කෙරෙනවා. විද්‍යුත් චුම්භක උත්ප්‍රේරණය මගින් මෙහිදි නිපදවන විදුලිය කොතෙක් ද යත් චීනයේ කෝටි 6 ක පමණ ජනතාවකට මෙහි විදුලිය සෑහෙනවා.

ඉංජීනේරුවන් මුහුනදුන් ප්‍රධානතම අභියෝගය වී ඇත්තේ යැංසි නදිය මෙම ඉදිකිරිම සදහා තාවකාලිකව නතර කරගන්නේ කෙසේද යන කාරණයයි. ගෝජස් වේල්ල පිටුපස ජලය එකතු වු පසු අක්කර 150,000 යටවී යනු ඇති බවට ඔවුන් විශ්වාස කලා. ඒ අනුව ලක්ෂ 10ක් පමණ ජනතාව වෙනත් භූමියක් වෙත ගෙනයෑමට සිදුව තිබෙනවා. ස්ටොන් කොෆර් ඩැම් (තාවකාලික වෙල්ලක්) ඉදිකිරිමෙන් කොටසින් කොටස් ජලය ඉවත් කරමින් වේල්ලේ මුල් කොටස් දෙක නිමවා පසුව ඉතිරි කොටසට පස් පිරවිමෙන් අනතුරුව කොන්ක්‍රිට් කොෆර් ඩැම් එකක් ඉදිකිරිම තුලින් අවසන් කොටසේ ඉදිකිරිම අවසන් කර තිබෙනවා. 2006 වසරේදී ටොන් 109 ක ඩයිනමයිට් පිරවිමෙන් අනතුරුව මෙම කොන්ක්‍රිට් තාවකාලික වේල්ල පුපුරවා හැර තිබෙනවා.

දෙවනුව ඉංජිනේරුවරුන් කොන්ක්‍රිට් භාවිතය පිළිබද සැලකිලිමත් වීමට සිදුව තිබෙනවා. එයට හේතු වී තිබෙන්නේ කොන්ක්‍රිට් තුල තාපදායක ප්‍රතික්‍රියාවක් සිදුවෙමින් උශ්ණත්වය ඉහල යාමයි. මෙමගින් වේල්ල පුපුරා යාමට ඉඩක් තිබෙනවා. කොන්ක්‍රිට් ටොන් මිලියන 50කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ගෝජස් වේල්ලට යොදාගැනිමට නියමිතව තිබු නිසා ඉංජිනේරුවන්ට මේ සදහා ක්‍රියාවලියක් නිර්මාණය කරන්නට සිදුවි තිබුණා. මේ නිසා අමුද්‍රව්‍ය සීතල කිරිමට අමතරව සීතල ජල ප්‍රවාහ කොන්ක්‍රිට් කෙ‍රෙන ප්‍රදේශය තුල නිර්මාණය කරන්නට සිදුව තිබෙනවා. මීට අමතරව පොලව ශක්තිමත් කිරීම සදහා පොලව තුලට අධි පීඩන පොම්ප මගින් ඝන මිටර් 200,000 ක ග්‍රවුට් (සිමෙන්ති මිශ්‍රණ) විදිමට සිදුව තිබෙනවා.

ඕනෑම වේල්ලක සිදු වියහැකි දෙයක් නම් පහලට ගලා යන ජලය මගින් පාදම ඛාදනයට ලක්වීමයි. මෙය වැලැක්විම සදහා වාන් දොරටු 46 ක් මගින් ජලය පහලට ගෙනවුත් 100m ඈතට විදිනවා. කුඩා ජල බිදු බවට පත්වන ජල ප්‍රවාහයට කල හැකි කාර්‍යය ප්‍රමාණය ඒ අනුව අඩුවනවා.

මිලගට ඉංජිනේරුවන්ගේ ඉදිකිරිම් කටයුත්ත වුවේ යැංසි නදියේ දිනකට ගමන් කරමින් තිබු විශාල නැව් 170ක් පමණ වේල්ලේ අනික් පසට යොමු කරවන මාර්ගය තැනිමයි. මෙය මෙහි තෙවන රූපයෙන් දක්වා තිබ‍ෙනවා. මෙහිදි නැව් ගමනාගමනය සදහා වන ලොව විශාලතම ඇළ දොර නිර්මාණය කරන්නට ඉංජිනේරුවන්ට සිදුව තිබෙනවා. නැව් එසවීමට කොන්ක්‍රිට් කුට්ටි වලින් භාරය කරන ලද එලිවෙටර් ක්‍රමයක් යොදාගෙන තිබෙනවා.